Πολλαπλή Σκλήρυνση και Σεξουαλικότητα

Η σεξουαλικότητα είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της ύπαρξης του ανθρώπου που επηρεάζεται και επηρεάζει σχεδόν όλες τις πτυχές της ποιότητας ζωής του. Η παρουσία μιας χρόνιας νόσου όπως η Πολλαπλή Σκλήρυνση (ΠΣ) μπορεί να επηρεάσει και να δυσκολέψει την έκφραση της με διάφορους τρόπους. Ο παραδοσιακός τρόπος με τον οποίο αξιολογούνται τα συμπτώματα σεξουαλικής δυσλειτουργίας είναι να κατηγοριοποιούνται οι διαταραχές σύμφωνα με τον κύκλο σεξουαλικής απόκρισης όπως διαταραχές της διάθεσης, της διέγερσης του οργασμού. Όμως λόγω της ιδιαιτερότητας και της πολλαπλότητας των τρόπων με τους οποίους η ΠΣ μπορεί να επηρεάσει  την σεξουαλικότητα των ασθενών και τις σχέσεις τους η βιβλιογραφία που αναφέρεται σε αυτούς τους τρόπους έχει καθιερώσει την περιγραφή των συμπτωμάτων σε τρεις κύριους παράγοντες ή επίπεδα : Το πρωτογενές, το δευτερογενές και το τριτογενές επίπεδο συμπτωμάτων.

Το πρωτογενές επίπεδο συμπτωμάτων αναφέρεται στη δυσλειτουργία που προκύπτει από αμιγώς νευρολογικές βλάβες που επηρεάζουν άμεσα την σεξουαλική απόκριση. Εστίες απομυελίνωσης στην σπονδυλική στήλη στο ύψος του Ι2-Ι4 συνδέονται ισχυρά με σεξουαλική δυσλειτουργία. Τόσο σε άνδρες όσο και σε γυναίκες ασθενείς αυτά τα πρωτογενή προβλήματα περιλαμβάνουν απώλεια της λίμπιντο, μειωμένη, επώδυνη ή και καθόλου αισθητικότητα της περιοχής των γεννητικών οργάνων και διαταραγμένη ή και με πλήρη απουσία αίσθηση οργασμού. Οι άνδρες μπορεί να αντιμετωπίσουν δυσκολία να έχουν ή να διατηρήσουν την στύση τους καθώς και μείωση ή απώλεια εσκπερμάτισης. Οι γυναίκες μπορεί να έχουν ελλιπή ύγρανση του κόλπου.

Το δευτερογενές επίπεδο συμπτωμάτων αναφέρεται σε συμπτώματα που δεν έχουν σχέση με την σεξουαλική λειτουργία του ασθενούς όμως επεμβαίνουν στην σεξουαλική απόκριση. Τέτοια είναι τα συμπτώματα από το ουροποιητικό και το έντερο, η κόπωση, η κατάθλιψη, η σπαστικότητα, η μυϊκή ατονία, οι παραισθησίες,  ο τρόμος, τα γνωσιακά ελλείμματα καθώς και οι παρενέργειες φαρμάκων.

Το τριτογενές επίπεδο συμπτωμάτων αναφέρεται σε κοινωνιοψυχολογικές παραμέτρους καθώς και σε πολιτισμικά στοιχεία που επεμβαίνουν στην σεξουαλικότητα των ατόμων και στη σεξουαλική λειτουργία τους. Σαν τέτοια αναφέρονται η εικόνα σώματος, το άγχος επίδοσης, οι αλλαγές στην αυτοπεποίθηση εξαιτίας της νόσου, οι αλλαγές στους ρόλους των ατόμων μέσα από το πρίσμα της ασθένειας, η σεξουαλική επικοινωνία των συντρόφων, οι απόψεις περί σεξουαλικής έκφρασης από τα ίδια τα άτομα αλλά και από τους επαγγελματίες υγείας