Άσκηση – Φυσιοθεραπεία

Εισαγωγικό κείμενο

Η πολλαπλή Σκλήρυνση ή Σκλήρυνση κατά Πλάκας είναι μία πάθηση που προσβάλλει κατά κανόνα το κινητικό σύστημα.

 Σε αντίθεση με τις περισσότερες νευρολογικές παθήσεις και τις τραυματικές βλάβες του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού όπου το έλλειμμα και η βλάβη είναι δεδομένη, στη ΣΚΠ η κλινική εικόνα διαφοροποιείται στην πορεία της νόσου. Το πρόγραμμα άσκησης και αποκατάστασης λοιπόν πρέπει να προσαρμόζεται συνεχώς στα νέα δεδομένα.

Ιδιαίτερα πρέπει να τονιστεί η εφαρμογή προγράμματος αποκατάστασης αμέσως μετά από υποτροπή της νόσου  ώστε να ελαχιστοποιηθεί το κινητικό έλλειμμα.

Ρόλος της άσκησης

Ρόλος της άσκησης και της αποκατάστασης γενικά είναι η διατήρηση της λειτουργικότητας. Με το δεδομένο ότι η πλειονότητα των ασθενών που διαγιγνώσκονται με ΣΚΠ είναι μεταξύ 20 με 50, αντιλαμβανόμαστε ότι η νόσος επηρεάζει ανθρώπους ενεργούς στη δημιουργική τους φάση (οικογένεια, καριέρα). Σε αυτές τις ηλικίες είναι ακόμη πιο επιτακτική η ανάγκη διατήρησης ενός υψηλού επιπέδου λειτουργικότητας.

Κατά κανόνα ασθενείς με MS παροτρύνονται για άσκηση ή αποκατάσταση αφού εμφανίσουν κινητικά ελλείμματα. Ωστόσο πρόσφατα στοιχεία αναδεικνύουν τα θετικά της άσκησης ως μιας πρώιμης παρέμβασης πριν εμφανιστούν κλινικά συμπτώματα.

Έχει φανεί ότι ασθενείς με πρόσφατη διάγνωση απομυελινωτικής νόσου χωρίς εμφανή συμπτώματα ή δυσκολία (με βαθμολογία μεταξύ 0 και 2 στην κλίμακα EDSS) έχουν ήδη εγκαταστήσει αλλαγές στην επιστράτευση των μυϊκών ινών στο μυϊκό σύστημα, στην ισορροπία τους και στην κινηματική τους. Αυτή η ομάδα ανθρώπων είναι πιο πιθανό να πραγματοποιήσει προσαρμογές στο ΚΝΣ καθώς η νευροπλαστικότητα ως διεργασία είναι πιο αποτελεσματική σε ανθρώπους με λιγότερες και πρόσφατες βλάβες.

Είναι σημαντικό να ενθαρρύνουμε ανθρώπους με MS να ξεκινούν συστηματικά πρόγραμμα άσκησης νωρίς και απόλυτα στοχευμένα ώστε να διατηρήσουμε υψηλό το λειτουργικό τους επίπεδο.

Τα οφέλη από την συστηματική άσκηση είναι πολλαπλά:

• Βελτίωση ταχύτητας βάδισης και αντοχής
• Βελτίωση χαρακτηριστικών βάδισης
• Μείωση κόπωσης
• Βελτίωση αναπνευστικής λειτουργίας
• Μείωση της φυσικής αναπηρίας
• Βελτίωση ψυχολογικής κατάστασης
• Διέγερση ανοσοποιητικού συστήματος
• Έλεγχος βάρους

Ειδικά η άσκηση αντοχής (καρδιοαναπνευστική) σε χαμηλή έως μέτρια ένταση είναι καλά ανεκτή στους ανθρώπους με MS, μειώνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου και βοηθά στην διατήρηση υψηλού επιπέδου λειτουργικότητας στο χρόνο.

Πολλές μελέτες εστιάζουν στην ασφάλεια της άσκησης και της φυσικής δραστηριότητας στην MS.Στην βιβλιογραφία δεν έχει καταγραφεί συσχέτιση της άσκησης με επιδείνωση ή πυροδότηση της νόσου.

Ωστόσο η άσκηση εάν δεν εφαρμοσθεί σωστά μπορεί να επιδεινώσει πρόσκαιρα και όχι μόνιμα, συμπτώματα όπως αυτά της κόπωσης, της σπαστικότητας και της αδυναμίας.

Πριν από την εφαρμογή οποιουδήποτε προγράμματος πρέπει να υπάρχει η συναίνεση του θεράποντος ιατρού ύστερα από αξιολόγηση του ασθενούς όσον αφορά κινητικά προβλήματα αλλά και λοιπά καρδιολογικά και αναπνευστικά.

Η θεραπευτική άσκηση (στοχευμένη άσκηση) ξεκινά με τη διάγνωση της νόσου και συμπληρώνει όποια άλλη θεραπευτική προσέγγιση.

Η ένταση της άσκησης, η διάρκεια, το είδος των ασκήσεων έχουν να κάνουν με παράγοντες όπως η ηλικία, η προτέρα φυσική κατάσταση του ασθενούς, συνοδά προβλήματα υγείας, κινητικά ελλείμματα και φαρμακευτική αγωγή.

Το πρόγραμμα πρέπει να περιλαμβάνει ασκήσεις εύρους κίνησης, διατάσεις, ασκήσεις ενδυνάμωσης, ασκήσεις ισορροπίας και συντονισμού, ασκήσεις βάδισης και αερόβια άσκηση.