Θεραπεία Οξείας Υποτροπής

Θεραπεία οξείας υποτροπής

Κορτικοστεροειδή

Καθιερωμένη είναι η θεραπεία μιας οξείας υποτροπής με υψηλή δόση ενδοφλέβιων κορτικοστεροειδών, με προτιμούμενη ουσία την Μεθυλπρεδνιζολόνη. Τα κορτικοστεροειδή έχουν ποικίλες ανοσοτροποποιητικές δράσεις, όπως αναστολή της δράσης και μείωση του αριθμού των λεμφοκυττάρων καθώς και μείωση της σύνθεσης προφλεγμονωδών κυτοκινών.

Η συνήθης δόση είναι 1000mg την ημερά για 3 με 5 ημέρες. Η χορήγηση γίνεται μία φορά την ημέρα, ιδανικά νωρίς το πρωί, ώστε να συμπίπτει με το μέγιστο της φυσιολογικής έκκρισης κορτιζόλης. Η από του στόματος χορήγηση δεν φαίνεται να έχει υποδεέστερη δράση, αλλά είναι φαρμακοτεχνικά πιο εύκολο να δοθεί αυτή η μεγάλη δόση ενδοφλέβια (1000mg = 62,5 ταμπλέτες Medrol των 16mg). Μια απομειούμενη θεραπεία από το στόμα (tapering) μετά την ενδοφλέβια αγωγή δεν είναι απαραίτητη.

Συχνές ΑΕ είναι η παροδική αύξηση της αρτηριακής πίεσης και του σακχάρου του αίματος, γαστρεντερικές ενοχλήσεις, αίσθημα θερμότητας και οιδήματος κυρίως στο πρόσωπο, μεταλλική γεύση, υποκαλιαιμία καθώς και αυπνία ευερεθιστότητα/διέγερση. Σπάνιες ΑΕ είναι η φλεβοθρόμβωση, η υπερτασική κρίση, επεισόδια κατάθλιψης αλλά και αντιθέτως ψύχωσης, το γαστρεντερικό έλκος, η κρίση γλαυκώματος, η αύξηση των ηπατικών ενζύμων, η άσηπτη νέκρωση της κεφαλής του μηριαίου.

Έτσι η θεραπεία συνοδεύεται από γαστροπροστασία και προφύλαξη έναντι φλεβοθρόμβωσης, έλεγχο της αρτηριακής πίεσης και του σακχάρου καθώς και των ηλεκτρολυτών στο αίμα.

Σε περίπτωση μη επαρκούς βελτίωσης των νευρολογικών συμπτωμάτων μπορεί να χορηγηθεί άλλος ένας κύκλος 5 x 1000mg. Όταν υπάρχουν βαριά συμπτώματα που προκαλούν αναπηρία (ακόμα και μια βαριά οπτική νευρίτιδα) μπορεί να χορηγηθεί και η διπλάσια δόση 5 x 2000mg.

Πλασμαφαίρεση/Ανοσοπροσρόφηση

Αν η θεραπεία με κορτικοστεροειδή αποτύχει, ή ακόμα και σαν αρχική θεραπεία σε βαριά υποτροπή με σημαντική αναπηρία, εφαρμόζεται η πλασμαφαίρεση (Plasmapheresis). Είναι μια επεμβατική θεραπεία που απαιτεί εντατική παρακολούθηση (monitoring) και γίνεται σε εξειδικευμένα νευρολογικά κέντρα, εναλλακτικά σε νεφρολογικές κλινικές. Μέσω ενός κεντρικού φλεβικού καθετήρα μεγάλου διαμετρήματος και διπλού αυλού το αίμα της ασθενούς φιλτράρεται μέσω ενός ειδικού μηχανήματος (ομοιάζει με αυτό της αιμοκάθαρσης). Τα κύτταρα του αίματος διαχωρίζονται από το πλάσμα, το οποίο απορρίπτεται, και επαναχορηγούνται μαζί με νέο πλάσμα ή αλβουμίνη (προϊόντα αιμοδοσίας). Σκοπός είναι η αποβολή των αντισωμάτων που κυκλοφορούν στο πλάσμα και παίζουν σημαντικό ρόλο στο μηχανισμό αυτοανοσίας. Όμως ο ακριβής μηχανισμός δράσης αυτής της θεραπείας δεν είναι πλήρως εξακριβωμένος.

Πιθανές ΑΕ έχουν αφενός να κάνουν με την επεμβατικότητα της θεραπείας, όπως πνευμοθώρακας κατά την εμφύτευση του καθετήρα, διαταραχές της κυκλοφορίας, θρόμβωση, σηψαιμία, ηλεκτρολυτικές διαταραχές και νεφρική βλάβη, αφετέρου με τη χορήγηση ανθρώπινων προϊόντων (αλβουμίνης/πλάσματος), όπως αναφυλαξία, μετάδοση χρονίων λοιμώξεων (HIV, ηπατίτιδες), σπανίως πνευμονικό οίδημα.

Μια παραλλαγή αυτής της θεραπείας είναι η λεγόμενη ανοσοπροσρόφηση. Χρησιμοποιείται ένα ειδικό φίλτρο το οποίο αφαιρεί μόνο τα αντισώματα, έτσι δεν απαιτείται η χορήγηση εξωγενούς πλάσματος/αλβουμίνης. Το αν αυτή η μέθοδος υπερτερεί θεραπευτικά είναι ακόμα αντικείμενο έρευνας, πάντως είναι συνήθως καλύτερα ανεκτή και δεν ενέχει τον κίνδυνο μετάδοσης χρονίων λοιμώξεων καθώς δεν χορηγούνται ανθρώπινα προϊόντα.

Πηγές:

[1] Hemmer B, et al. Diagnose und Therapie der Multiplen Sklerose, Neuromyelitis-optica-Spektrum-Erkrankungen und MOG-IgG-assoziierten Erkrankungen, S2k-Leitlinie, 2021. Leitlinien für Diagnostik und Therapie in der Neurologie. 2021; www.dgn.org/leitlinien. Zuletzt abgerufen am 20.06.2021. Retrieved June 20, 2021

*Ευχαριστούμε θερμά τον Δρ. Διαμαντή Αθανασόπουλο, ειδικό Νευρολόγο, Διδάκτωρ του  Πανεπιστημίου του Ρούρ-Μπόχουμ. για τις πληροφορίες που μας παρείχε

*Το παραπάνω κείμενο έχει λάβει την έγκριση την Ελληνικής Ακαδημίας Νευροανοσολογίας